Etik Kurallar

PARAKULE’nin etik Kuralları, gelecekteki tüm raporlama uygulamalarını yönetmek için 11 Mart 2020’de ekip tarafından kabul edilmiştir. Kurallarımız, şeffaflık adına herkese açık olarak paylaşılmaktadır. Kılavuzlarını, kendi kılavuzlarımız için temel olarak almamıza izin veren Agence-France Presse’e teşekkür ederiz.

AMACIMIZ

Amacımız Dünyaca bağımsız ve güvenilir Türkçe haber kaynağı olmaktır. Sadece güçlü olanların değil, sessizlerin de sesini yükseltmeye çalışıyoruz.

ÇALIŞMA İLKELERİMİZ

Rehber ilkelerimiz

1. Çalışanlarımız doğru, dengeli, tarafsız, taze, öz ve açık haber anlayışıyla, haber sağlanmalı ve hatalar hızlı ve şeffaf bir şekilde düzeltme görevi edinmelidir.
2. Bilgileri veya alıntıları asla yanlış sunmamalı ve doğru şekilde bildirmeli, bilgi kaynaklarımız konusunda şeffaf olmalıdır.
3. İncelemeler için asla tek kaynağa bağlı olarak araştırma yapmamaya özen göstermelidir.
4. Sadece okurlara karşı sorumluluk taşıyan bir bakış açısıyla (bağımsızlığımız için sansüre ve otosansüre karşı tamamen mücadelecilik anlayışıyla), dilimiz özgür olmalı, etki ve önyargılardan arındırılmış olmasına özen göstermelidir.
5. Kaynaklarımızın güvenliğine saygı duymalı ve onların gizliliğini korumalıdır. Kaynakların rızasını alınmadan ve onların güvenliğini bilerek tehlikeye atamamalıdır.
6. Masumiyet karinesine saygı göstermelidir.
7. Kurbanlar ve onların yas tutan aile ve akrabalarıyla görüşürken, daha fazla travma yaşatmamak için dikkatli olmalıdır. Ayrıca, çocuklarla röportaj yaparken dikkatli olunmalı ve onların fotoğraflarını çekmeden ebeveynlerinden izni almalıdır.
8. Editör gizli bir soruşturmayı onaylamadığı takdirde, haber toplamak için hile veya manipülasyon yollarına başvurmamalıdır. Sıradışı bir durum olmadığı sürece kendimizi mutlaka PARAKULE muhabiri olarak tanıtmalıdır.
9. Toplanan bilgileri kişisel çıkar veya finansal kazanç için kullanmamalı ve bu kaynaklardan herhangi bir ödeme almamalıdır.

TEMEL BİLGİLER

Dürüstlük

Gerçekleri; kasıtlı bir ihmale düşmeden doğru, tarafsız bir şekilde bildirmekten, halka karşı sorumluyuz. Başlıklar ve ipuçları makalenin temasıyla eşleşmeli ve hikâye hakkında yanlış bir izlenim bırakmamalıdır. Benzer şekilde, fotoğraflar ve videolar izleyicileri yanıltacak şekilde olmamalı veya düzenlenmemelidir. Grafikler gibi diğer çoklu ortamlar doğru ölçeklendirilmeli ve kaynakları şeffaf bir şekilde sunulmalıdır.

Bize verilen materyali pasif olarak yeniden düzenlemek yerine, kaynaklarımız araştırılmalı ve ifadelerini kontrol edilmelidir. Bir kişi veya kuruluştan doğrudan alıntı yapabilir, ancak yorumlarda yapılan yanlışlıkları ve çelişkiler de vurgulanmalıdır.

Propaganda, promosyon veya aldatıcı materyallerden etkilenilmemelidir. Bilgileri abartmamalı ve “en iyi”, “en kötü”, “en büyük” ve “en küçük” gibi üstünlük ifadelerini kullanırken dikkatli olunmalıdır. Buna karşılık, makalemiz veya okurlarımız için uygun olmayan bilgileri küçümsenmemeli veya kamuyu ilgilendiren hikâyeleri görmezden gelinmemelidir.

İsimleri ve istatistikleri doğru kullanarak, raporlarda titiz olmalıdır. Okurlarımızın doğru bilgilere erişmesini sağlamak için gerçekler varsayımlardan ayırt edilmelidir. Söylentileri veya doğrulanmamış bilgileri bildirmemeli ve materyaller en yüksek standartta doğrulanmalıdır.

Analiz

Hikâyenin iç yüzünü anlama ve analizi işimizin önemli bir parçasıdır; bu yüzden kendi bakış açımızı yansıtmamak adına görüşleri tarafsız bir şekilde sunmaya özen gösterilmelidir. Güvenilir uzmanlardan bir dizi analiz almalı ve anlatımıza uyması için tek bir konuşmacıya güvenmekten kaçınılmalıdır.

Yayın kuruluşumuz adına, Fikir ve Sesler bölümümüz için yazan dışarıdan katılan yazarlar, etik kurallarımız ve standartlarımız konusunda dikkatli olmalıdır.

Anonim/ Gizli Kaynaklar

Anonim kaynaklar önceliğimiz değil, istisnai durumlarda başvurabileceğimiz kaynaklar olmalıdır. Raporlamamızda mümkün olduğunca şeffaf olmalı ve yalnızca bilgi edinmenin başka bir yolu olmadığında anonim kaynaklar kullanılmalıdır. Okurlarımıza kaynağı neden açıklayamadığımız, mutlaka bildirilmelidir.

Katkıda bulunan yazarlar, sorumluluk gerekçesiyle gerçek isimlerini kullanmalıdırlar ve yazarın

güvenliği veya iş güvenliğinden ödün verilmesi gibi istisnai durumlarda editörler tarafından yalnızca

takma ad kullanmalarına izin verebilmelidir.

Onay

İnceleme ve onay için bir mülakat metni veya fiyat teklifleri sunmuyoruz; ancak teklifleri veya gerçek noktaları netleştirmek için bir kişiyle iletişime geçebiliriz. Kopya onayı, görüşme veya bilgi edinme yöntemi olarak kullanılmamalıdır. Açık bir şekilde “sponsorlu” olarak işaretlenmiş içerikler istisna olabilir. (Ayrıca bkz: Ücretli içerik).

Denge ve Adalet

Bir hikâyenin her iki tarafıyla iletişim kurulmalı ve suiistimal ve suçlamalarla karşı karşıya kalan taraflardan yorum ve bilgi alınmaya çalışılmalıdır.

Hikâye acil değilse, bir makalede suçlamalarla karşı karşıya kalan taraflara cevap vermeleri için makul bir süre vermelidir. Cevaplanmamış tek bir e-posta veya telefon görüşmesi yeterli değildir, eğer bir kişiye zamanında ulaşılmazsa, bunu hikâyede belirtilmeli ve metin yayınlandıktan sonra dahi cevap alınamayan taraflara ulaşılmaya çalışmalı, bir bilgi alınırsa yayımlanan metin güncellenmelidir.

Yazar Adının Verildiği Satır/ İmza

Şeffaflık ve hesap verebilirlik adına, tüm raporlar muhabirin adını veya iki gazeteci ortak çalıştıysa ortak bir imza atmalıdır. Güvenlik ve emniyet endişeleri bulunuyorsa; PARAKULE, personelinin imzasını kullanmadan metni yayımlayabilir. Rapor bir ekip çalışmasıysa, isimler metnin başında belirtilmelidir. Bir meslektaşımızın bir raporda küçük bir rolü varsa, ismi alt kısma “ek raporlama” olarak eklenmelidir. (bkz: anonimlik)

Şikâyetler

Şikâyetlerin haklı olduğuna ve yanıt verilmesi gerektiğine inanılan durumlarda; şikâyetler, hızlı, sakin ve uygun bir şekilde ele alınmalıdır. (Ayrıca bakınız: Hatalar.)

Şikâyet, iftira, hakaret veya yasanın ihlali gibi olası yasal konulara atıfta bulunuyorsa, şikâyetin yazılı olarak yapılması sağlanmalı ve yanıt verilmeden önce konu, ilgili editöre yönlendirmelidir. Şikâyetin alındığını onaylamanın dışında, şikâyette bulunan kişiyle bir yazışmaya girilmemelidir. Şikâyet editörler tarafından ele alınana kadar sorumluluk kabul edilmemelidir, şikayette bulunan kişi/ kurum iyi niyetli olsa dahi, yanıtlarımız gelecekte şirketin aleyhindeki yasal işlemlerde kullanılabileceği göz ardı edilmemelidir.

PARAKULE, kanıtlanmış güvenlik sorunları gibi olağanüstü durumlar haricinde, yasal gerekçe olmaksızın içeriği arşivinden kaldırma taleplerinin karşısında durmalıdır.

Gizlilik

Kaynaklar, personel, serbest çalışanlar ve diğer tüm kuruluşa bağlı çalışanlar tehlikeye atmama sorumluluğu şirketimizin ilkelerindendir (bu görev dijital gözetime karşı korumayı da kapsar). Bu sorumluluğun ihmali halinde, yasal sonuçlara maruz kalınabilir. PARAKULE muhabirleri, belgeleri, kayıtları, resimleri veya videoları asla üçüncü bir tarafa devretmemelidir. Yetkililer tarafından buna mecbur bırakılırlarsa, yasal tavsiye alacakları bir editöre danışmaları gerekmektedir.

Kapak

PARAKULE’ nin Kapağı

Kendimiz hakkında rapor verilmelidir. Kurum içi kapsama alanı sağlanırken, gerektiğinde karşıt görüşlerin de dâhil edilmesi gibi aynı denge ve tarafsızlık standartlarını uygulanmalıdır. PARAKULE ile ilgili hikâyelerde isimsiz kaynaklar kullanılmamalıdır.

Ödülleri verirken kendimize ait olanları öne çıkarmak kabul edilebilir ancak bunu gerçeklere dayalı olarak ve kendimizi tanıtımımız öne çıkarılmadan yapılmalıdır.

Hikâyelerde kendi personelimize başvurulabilir, ancak PARAKULE için çalıştıklarını belirtilmelidir. PARAKULE ile ilgili raporlar yayınlanmadan önce üst düzey editörler tarafından onaylanmalıdır. Bir hikâye belirli bir çalışanla ilgiliyse veya alıntı yapılmışsa, hikâyeyi o çalışan yazmamalıdır.

Çocuklar

Medyanın ilgisine hazırlıksız olan çocuklarla röportaj yaparken, fotoğraf çekerken veya filme çekerken özel dikkat gösterilmelidir. Kendimizi tanıtmalı ve amacımız anlayabilecekleri bir dille açıklanmalıdır. Çocuğun/ çocukları ebeveyni, velisi, öğretmeni veya çocuktan sorumlu bir kişiden, tercihen yazılı olarak izin alınmalıdır. Acil olmayan durumlarda, eğer bu acil değilse (son dakika haberleri, felaketler veya çatışmalarla ilgili raporlarda olduğu gibi) muhabirler, hikâyenin durumunu değerlendirmeli ve ebeveyn izni olmadan yayımlamadan önce kendi üstlerini bilgilendirmelidir. Çocukların hayatına herhangi bir büyük müdahalenin, kamu yararı için sağlam bir gerekçeye sahip olması gerekir.

Hikâyenin gelecekte çocuklara zarar verip vermeyeceğini ya da utandıracağını düşünmeli ve uygun olduğunda kimliklerini gizlemek için korunmaları için önlemler almalıyız.

Veri

Araştırması yapılan veriler, doğruluğu ve güvenilir bir kaynaktan elde edilip edilmediği baştan sona kontrol edilmelidir. Önyargı belirtmeyecek şekilde şeffaf ve tarafsız bir şekilde sunulmalıdır.

Seçimler

Seçimlerin medyada yer alması demokratik sürecin önemli bir parçasıdır ve kişisel siyasi inançlardan bağımsız olarak tarafsız bir şekilde yer aldığımızdan ve tüm adaylara ses verdiğimizden emin olmak bizim görevimizdir. Görüşlerimiz veya kişisel ilişkilerimiz iş ya da kapsama seçimimizi etkilememeli veya aksatmamalıdır. Ne PARAKULE ne de personelimiz, kişisel, kamuya açık sosyal medya hesapları da dâhil olmak üzere hiçbir yerde, herhangi bir aday için açıkça destek vermemelidir.

Bir açıklamada bir adaydan alıntı yapabilir, ancak rakiplerine cevap hakkı vermeden önce ayrımcı veya karalayıcı yorumlarını büyütmemeye özen gösterilmelidir. Hatalı istatistiklere veya doğrulanmamış söylentilere yer verilmemelidir.

Kamuoyu yoklaması kapsamı, çalışmaya önemli kaynaklar tahsis etmiş saygın kurumlarla sınırlandırılmalı ve metodoloji, görüşülen kişilerin tarihi ve sayısı hakkında bilgi içermelidir.

Ambargolar

Bir hikâyeyi ele almayı kabul ettiğimizde, etik olarak yasaklamalara uymakla yükümlüyüz. Bir ambargoyu kırmak, gelecekte bizi materyalin yazarlarından bilgi almaktan mahrum bırakabilir. PARAKULE muhabirleri, hikâyeyi önceden yayımlamak için acil bir neden olduğuna inanıyorlarsa editörlere danışmalıdır. Başka bir taraf ambargoyu kırarsa veya materyalin unsurlarını “özel” bir etiket altında serbest bırakırsa, artık ambargoya uymak zorunda kalınmayacağı anlamına gelir.

Ürün- Hizmet Tanıtımı/ Onayı

Katılımcıların ticari ürünlerini ve çıkarlarını, okuyucularımızın çıkarına olmadığı ve “sponsorlu” olarak işaretlenmediği sürece, platformlarımızda tanıtmamalı veya onaylanmamalıdır. Ürün lansmanlarının gerçek bir çıkarları varsa tarafsız bir şekilde raporlanabilir ancak üreticilerin beyanın doğruluğunu kontrol etmeden, iddialarını körü körüne tekrarlamamaya dikkat edilmelidir. Rakipler hakkında içerik ve bilgi paylaşmalıdır. (Ayrıca bkz: İçerik için Ödendi).

Hatalar Ve Düzeltmeler Politikası

PARAKULE olgusal hataları olabildiğince çabuk düzeltmelidir. Gazeteciler, bir düzeltme yayımlamayı düşünecek editörlerine hataları açık ve dürüst bir şekilde bildirmelidir. Yanlışlar, yanlış alıntılar veya yanıltıcı ifadeler, bir düzeltmenin gerek olduğu durumlar arasındadır.

Düzeltme, metnin alt kısmında yayımlanmalıdır:

• Düzeltmenin yapıldığı gün veya saat,
• Düzeltilen bilgiler,
• Bir özür ve uygunsa bir açıklama yer almalıdır.

Hikâyeyle çelişen ve hikâyenin gerçeklerini etkileyen bilgiler veya ortaya yeni bir gelişme çıktığı durumda, devam hikâyesi yazmak düşünülebilir veya asıl hikâyenin altına güncelleme eklenebilir.

Gerekirse, web sitesinden hikâye geri çekilebilir ve aynı URL’de bir açıklama ile değiştirebilir.

Yanlış Denklik

İklim değişikliğinin inkârı gibi, birinin bariz bir şekilde öne sürdüğü yanlış bir meselenin her iki tarafına da yanlış denklik verilmemelidir.

Acı, Travma ve İntihar

Üzüntü, şok veya travma hakkında rapor verirken dikkatli olunmalıdır.

Ölüm haberlerinde, durum hakkında doğrudan bilgi sahibi olunması için yetkililerden veya yetkili bir sözcü tarafından bilgi almaya çalışılmalıdır. Kaynakların bu haber hakkında nasıl bilgi sahibi olduğu öğrenilmelidir. Güvenilir bir medya kuruluşu, kimliği belirlenmiş bir kaynaktan bu haberi yayımlarsa, metni editörlerin onayıyla alınabilir ve bahsi geçen medya kuruluşu alıntılanabilir. Aksi takdirde, haberi ilk önce ölen kişi veya kişilerin yakınları tarafından öğrenildiğine emin olunması için onay alınması gereklidir.

Ölümle ilgili yanlış veya dikkatsiz haberler, gereksiz sorunlara yol açabilir ve bu durum PARAKULE’nin itibarına zarar verir. Sorgular hassasiyetle yapılmalı ve yayın dikkatle ele alınmalıdır. Onlar

konuşma arzusu göstermedikçe, yas tutan bir kişinin mahremiyetine girmemelidir.

İzin verilmedikçe ve yasal olarak yetkimiz olmadıkça, cinsel saldırı mağdurlarını doğrudan veya dolaylı olarak açıklanmamalıdır. Muhabirler, mağdurların isimlerini açıklamak için makul bir gerekçe olduğuna inanıyorlarsa editörlere danışmalıdır.

Aile içi şiddete ilişkin hikâyelerde, web sitesine deste veya yardım hattı bilgilerine bağlantılar eklenmelidir.

Görüntüler (Video/ Fotoğraf vs.)

Grafik görüntülerin veya videoların ne zaman ve nasıl sunulacağı dikkatle düşünülmelidir.

Editörler bunun bir öykünün anlaşılmasına katkıda bulunup bulunmadığını değerlendirmeli ve yalnızca hastalıklı çıkarlara hitap edecek bir şey dâhil etmeme konusunda direnmelidir. Genellikle parçalanmış uzuvların, parçalanmış cesetlerin, infazların ya da ölüm anının örnekleri pikselleştirilmeli ya da bu görüntüler çıkarılmalıdır. Bunların izleyicilere ve kurbanın ailesine/ yakınlarına zarar vereceği düşünülmelidir.

Şiddet içeren veya cinsel nitelikte görüntüler yayınlanacağı zaman, izleyiciler için belirgin bir uyarı eklenmelidir. Çalışanların, PARAKULE’ nin ruh sağlığı seçenekleri hakkında bilgi alması ve Dart Center’ın grafik görüntüleri işleme konusundaki kaynaklarını okuması önerilir.

Nefret Söylemi Ve Şiddete Teşvik

Nefret söylemi, ırksal hakaretler, aşağılayıcı yorumlar ve şiddete teşvik gibi saldırgan dilleri tekrarlarken dikkatli olunmalı, bunu yapmak için gerçek bir editoryal neden yoksa – örneğin, bir kamu figürünü içerdiğinde- bu dil kullanılmamalıdır. Yorumları bağlam içine almalı ve tepkiler talep edilmelidir. İzleyicilerimizi konuşmanın içeriği konusunda uyarılmalıdır. Bu raporlar onay için üst düzey editörlere sunulmalıdır.

Okuyucularımızın, haber raporlama bağlamında kullanıldıklarında bu tür sözcükleri nadir durumlarda kullanabileceğine inandığımız için, küfür dili sansürlenmemelidir.