FED belirsizliği: Yine, yeni, yeniden…

2008 Küresel Finansal Krizi ile pek çok ülke ve vatandaşı FED’i tanıdı. Ekonomi ile ilgilenen ve ilgilenmeyen herkesin haber akışlarında karşısına FED çıkmaya başlamıştı. Neydi bu FED? Ne iş yapardı? Neden bu kadar önemliydi?

Zamanla sadece FED’in ne olduğu ve neden önemli olduğunu değil FED başkanlarının isimlerini de öğrenilmeye başlandı. Greenspan, Bernanke, Yellen, Powelll… Çünkü FED başkanları açıklama yaptıkça faizler ve döviz kuruna bir şeyler oluyordu. Doğal olarak bundan da herkes etkileniyordu.

Benim bu konudaki hafızam çok taze. O dönemlerde FED denilince akla gelen ilk şey “belirsizlik” olmuştu. Çünkü FED başkanları “forward guidence” yani sözlü yönlendirme için sıkça konuşma yapıyordu ancak olası politika adımları için zaman vermiyor ya da veremiyorlardı. Hal böyle olunca da bizim gibi gelişmekte olan ülkeler, ABD’nin finansal krizinin faturasını belirsizliğin etkisi altında ödemeye mahkûm olmuştu. Artık daha yüksek kurlar, daha yüksek faizler ve daha yüksek enflasyon süreci başlamıştı.

Bugün de durum çok farklı değil. Covid 19 pandemisi ABD ekonomisi üzerinde ciddi bir tahribat yarattı. FED de hemen bu tahribatı hafifleteceğini düşündüğü politika adımlarını attı. Şimdi de tıpkı 2012-2013 yıllarında olduğu gibi politikalarda normalleşmeyi ne zaman yapması gerektiğini öngörmeye çalışıyor.

Öte yandan bu öngörme sürecindeki her söylem ve kelime tüm dünya ekonomisini etkiliyor. Mesela son FED toplantısına ilişkin “tapering” sorusuna Powell şu yanıtı verdi: “Tapering konuşma hakkında konuşma toplantısı.”

Faiz artırımları ile ilgili de şöyle dedi: “Şu an daha yakın vadede başlayacak olan tartışma tahvil alımlarının ölçeğidir. Faiz artırımı çok daha sonra gerçekleşecek bir olay.”

Görüldüğü üzere “yakın vade”, “çok daha sonra” ve belli olmayan bir tapering “ölçeği” gibi yeni belirsizliklerimiz var artık hayatımızda.

Her ne kadar bu kelimeler ya da kavramlar basit gibi gelse de piyasalar tüm bu belirsizliklerden etkileniyor ve bizim gibi gelişmekte olan ekonomilerin para ve maliye politikası yapması giderek daha zor ve maliyetli oluyor.

Özetle artık anlık olarak FED kararları, FED başkanı Powell’in seçtiği kelimeler ve FOMC yani Federal Açık Piyasa Komitesi’nin tutanaklarına eskisinden çok daha bağımlı bir para ve maliye politikası dönemine başlıyoruz.