Masadaki Fatura

Dünyanın dört bir yanından gelerek, ülkelerini centilmence temsil eden ve evlerine götürdükleri madalyalar ile başta ailelerini ve halklarını gururlandıran sporcuların kıran kırana mücadele ettikleri bir Olimpiyat müsabakası daha geride kaldı.

Kimileri üzgün kimileri ise büyük sevinçlerle ülkelerine dönerken şüphesiz, hiçbir sporcu kafilesinin aklında geride bıraktıkları ev sahibinin, ödemesi gereken faturaları yoktu.

Dostlarınızı uzunca bir süre hatırlayacakları masraftan kaçınmadığınız bir partiye davet ediyorsunuz, onlar partinin tadını çıkarırlarken, Sizlere egonuzu okşayacak methiyeler düzüyorlar… parti bittiğinde ise geride kalan hayli dağılmış bir ev ve sizin gece için akıttığınız paranın aklınıza takılan fayda-maliyet analizi.

İşte olimpiyatların ekonomik boyutu incelendiğinde tam da yukarıdaki gibi bir manzara çıkıyor devletlerin karşısına.

Aylar, belki de yıllar süren bir hazırlık sonrasında elenerek, 2020 Olimpiyat ev sahipliğini Tokyo’ya kaptıran Türkiye’nin, elenmesi sonucunda üzerimizde yarattığı hüzün, ardından çıkan pandemi ve Olimpiyatların ertelenmesi ve akabinde seyircisiz gerçekleştirileceği kararları, “her musibette bir hayır vardır” sözünü doğrular niteliktedir.

Düşünsenize 20 Milyar USD lık bir bütçe dosyası sunduğumuz 2020 Olimpiyatlarının bizde kaldığını ve akabinde harcadığımız paraları ve sonrasında dünya ekonomilerinin başına bela olan COVID 19 salgınının yarattığı ekonomik kriz ile bu olimpiyatları 2021 de dahi yapamayacak hale gelmemizi… Bence bizi “Allah korumuş”

Birçok alt yapısı mevcut olan ve sadece yeni bir olimpiyat stadı, birkaç da rötuş yapacağını düşünen Japon’ yanın Uluslararası Olimpiyat Komitesine sunduğu yaklaşık “7 Milyar USD” lık bütçe, yaklaşık 2 katı kadar şaşarak resmi bir anons ile “15 Milyar USD” olarak sonuçlandı ki, Japon Halkı gerçek faturanın 20 Milyar USD’ ı bulduğunu dillendirmekte.

Olimpiyatlar için toplam 8 yeni mekânın yapıldığı kentte, en yüksek maliyeti “1,43 Milyar USD” ile “Ulusal Stadyum” ve “520 Milyon USD” ile “Yeni Su Merkezi” tuttu.

Düşünebiliyor musunuz Türkiye olarak zamanında Uluslararası Olimpiyat Komitesine sunduğumuz “20 Milyar USD” lık bütçede; Istanbul Yeni Havalimanı inşaatı, Üçüncü Boğaz Köprüsü yapımı, Marmaray”, Boğaz Tüneli ve Yeni Metro Hatları maliyetleri dahil idi.

Sadece Yeni Havalimanı’nın “12 Milyar USD”, Marmaray’ ın “1,7 Milyar USD”, 3.Köprü’nün “3 Milyar USD” olduğu düşünüldüğünde diğer yatırımlar ve pandemi etkisi ile bizim bütçenin ne kadar şaşabileceğini gelin Siz tahmin edin. Hatta kuvvetle muhtemel 2020 Olimpiyatlarına ev sahipliği hakkı kazansaydık “15 Milyar USD” lık “Kanal İstanbul” projesini de Olimpiyat bütçesine yedirmeye çalışacaktık.

Atlattığımız badireyi daha iyi görebilmeniz açısından, Tokyo Olimpiyatlarında sadece bir yıllık ertelemenin ilave maliyetinin “3 Milyar USD” olduğunu ve 2021 yılında taraftarların yasaklanması ve satılan biletlerin iptalinden de ilave bir “800 milyon USD”lık kayıp yaşandığını not etmekte fayda var.

Peki hiç mi gelir elde edilmedi?

Edildi tabii ki… Sponsorlardan toplanan paralar, yayın hakları ve turistik gelirler ile “6,7 Milyar USD” lık bir gelir elde edildi.

 “8.3 Milyar USD” … ZARAR !

Yıllık “5 Trilyon USD” lık ekonomiye sahip olan TOKYO’ da derin yaralar açmayacak olan bu kaybın, “230 Milyar USD” lık Istanbul ekonomisi üzerinde ve yoksulluk sınırının doruklarında yaşayan halkımızın nazarı itibarinde, pandemi sonrasında yaratabileceği etkiyi Siz düşünün.

Bu perspektiften bakıldığında Olimpiyatların ZARAR faturası her zaman düzenlendikleri şehrin halklarının cebinden ilave vergiler olarak çıkmakta. Bu sebepledir ki geçmişte yapılan referandumlarda Oslo, Bern, Denver, Hamburg, Roma, Innsbruck gibi Avrupa kentleri Olimpiyatlara ev sahipliği yapmayı reddetmişlerdir…

***

Sona eren Tokyo Olimpiyatlarında, genel başarı ve kazanılan madalya sayısı bakımından ilk 5’te yer alan ülkelerde geçmişe yıllara bakıldığında çok büyük bir sürpriz olmasa da, 33.860 kişilik nüfusu ile toplamda organizasyonda mücadele veren 5 sporcusundan 3’ ünün kazandığı madalya ile kişi başına en çok madalya alan ülke olarak adını 2020 Tokyo Olimpiyatlarına yazdıran SAN MARINO ve bu ülkeyi takiben 62.300 nüfusu ile, Olimpiyatlara sadece 2 sporcu göndererek, 1 altın madalya kazanan BERMUDA’ yı ayrıca tebrik etmek gerekir.

Öte yandan Tokyo Olimpiyatlarında takılan 5000 madalya için 78.985 ton geri dönüşüme uygun küçük elektronik parça kullanıldığı bilgisi satır aralarında kalsa da Japonya gibi yüksek çevre bilinci ve geri dönüşüm ve atık kontrolü olan bir ülkeden de ancak bu beklenirdi.

Geri dönüşüm malzemelerinden oluşturulan ve 560 gram ağırlığında gelen bir adet ALTIN MADALYA’ nın sadece 6 gramı altından oluşmakta ve maliyeti işçilik hariç 800 USD tutmakla birlikte, GÜMÜŞ MADALYA’ lar 550 gram saf gümüşten 445 USD’ lık bir maliyet ile üretilmekte, 450 gram ağırlığındaki BRONZ MADALYA ’lar ise %95 bakır ve %5 çinkodan oluşmakta ve maliyeti sadece 4 USD’ a gelmektedir.

***

Gittiğimiz mekanlarda dost meclisinden koparak ortamdaki masa sandalye sayısını sayarak günlük ciro hesap etmeyi kendine hobi edinen halkımızın, Olimpiyatlar sonrasında ki en büyük merakı şüphesiz ki sporcularımızın elde ettiği gelirdir.

Tam da bu noktada 1 altın madalya ya 6,3 milyon TL değerinde ödül veren Singapur’ dan bahsetmeden geçmemek lazım. Olimpiyatlarda madalya sahiplerine en çok para ödülü veren ülke olarak adını yazdıran Singapur, gümüş madalyaya 3 milyon TL, bronz madalyaya ise 2,5 milyon TL vermekte.

Ülkemizde ise kanuna bağlanan ödül rakamları; altın madalya alana 1000 Cumhuriyet altını karşılığında yaklaşık 3 milyon 280 bin TL, gümüş madalya alanlara 600 Cumhuriyet altını, bronz madalya alanlara da 300 Cumhuriyet Altını değerinde nakit ödül olarak karşımıza çıkmakta.

113 Madalya ile genel sıralamada Olimpiyat birinciliğini elde eden Amerika’ da ise; altın madalya kazanan sporculara kişi başı 37.500 USD, gümüş madalya kazananlara 22.500 USD ve bronz madalya kazanan sporculara 15.000 USD ödül verilmekte.

SONUÇ…

Ülkelerin prestij konusu olarak gördükleri olimpiyat ev sahipliği, umarız bir gün bize de nasip olur ancak bilmemiz gereken en önemli konu; böylesi çok uluslu bir organizasyonunun mutlak suret ile sporu temsil eden centilmen bir dünya görüşü beraberinde sunulması gerektiğidir.

Geçmiş incelendiğinde centilmence mücadelenin temsili olan Olimpiyat Oyunlarının düzenlendiği ülkeler; coğrafi açıdan savaş ve politik gerginlik atmosferlerinin dışında kalan, demokratik yaklaşımların ülke yönetiminde ağırlık taşıdığı, sporu önemseyen ve gençlerin sportif faaliyetleri için para harcayan, ekonomisi gelişmiş ülkeler olduğunu görüyoruz.  Kaldı ki tam bir lobicilik faaliyeti gerektiren bu konuda, uluslararası komiteyi oluşturan ve içlerinde Belçika, Almanya, Avustralya, Singapur, İtalya, İsviçre, Finlandiya gibi ülkelerin vatandaşlarını barındıran üyelerin sempatisini ve güvenini kazanmış olmanız gerektiği de cabası.

Bu bariz kriterler göz önünde bulundurulduğunda, bu coğrafya ya ve Türkiye’ ye bu fırsatı tanırlar mı Sizce?